Piątek 29 marca, 2024 Imieniny: Wiktoryn, Wiktoryna, Helmut, Eustachy, Zenon
Unia Europejska

Aktualności

17-08-2018

Perła Powiatu

Gdy w 1853 roku powstawał Powiat Wielicki, Pałac Przychockich miał już za sobą blisko 70.letnią historię. Nie była ona łatwa, o czym świadczy choćby pożar w 1877 roku, w wyniku którego uległ on zniszczeniu czy też ciągła zmiana właścicieli i przeznaczenia. 15 sierpnia 2018 roku rozpoczął się nowy rozdział w jego dziejach. W tym dniu Pałac Przychockich stał się siedzibą Starostwa Powiatowego w Wieliczce.

- Mówi się, że powiaty to królestwa bez ziemi. Dużo w tym prawdy, bo w specyfikę samorządu powiatowego jest wpisany brak „własności ziemskiej”. Powiat wielicki nie miał do tej pory własnej siedziby. Znajdowała się ona w jednym z najbardziej reprezentacyjnych obiektów miasta, zabytkowej „Sztygarówce”, należącej do miasta i gminy Wieliczka, która użyczyła jej powiatowi – przypomniał Jacek Juszkiewicz, starosta wielicki.

W 1999 roku Powiat Wielicki nie dysponował własnymi obiektami, a posiadanie siedziby było na owe czasy niezbędnym warunkiem powołania go do istnienia, dlatego władze Wieliczki zdecydowały się użyczyć budynek gminny powiatowi. Przez 19 lat popularna „Sztygarówka” służyła za siedzibę Starostwa Powiatowego w Wieliczce.

- Pamiętam te czasy, rozmowy, ustalenia. Byłem wówczas dyrektorem Miejskiego Domu Kultury, który był właśnie w „Sztygarówce” i jako dyrektor przekazywałem klucze do niej pierwszemu staroście Adamowi Kociołkowi. Powiedziałem wtedy, że wrócę do „Sztygarówki”. Tak się stało, chociaż wróciłem w zupełnie innym charakterze, już jako starosta. Historia zatoczyła krąg i dane mi było po raz kolejny przekazać klucze do niej, tym razem burmistrzowi Wieliczki, do którego powróciła po latach – wspominał Jacek Juszkiewicz.

Starosta nazwał otwarcie Pałacu Przychockich historycznym i wielkim wydarzeniem. Wskazał, że Powiat Wielicki ma własną siedzibę, a dodatkowo zlokalizowaną w pięknym obiekcie przywróconym po renowacji Wieliczce. - 15 sierpnia to bardzo ważny dzień dla Polski. Dla nas będzie łączył się dodatkowo z oddaniem do użytkowania Pałacu Przychockich, który mam nadzieję, będzie dobrze służył Powiatowi Wielickiemu i jego mieszkańcom – podkreślił Jacek Juszkiewicz.

Starosta podziękował Radzie i Zarządowi Powiatu Wielickiego za aprobatę tego ogromnego wysiłku, jakim była renowacja pałacu i przeznaczenie środków finansowych na jej realizację. Warto przy tej okazji podkreślić, że została ona w całości pokryta ze środków własnych powiatu. Słowa uznania zostały skierowane także do byłego zastępcy małopolskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków dra Jacka Chrząszczewskiego, który otoczył nie tylko opieką konserwatorską, ale także osobistym zaangażowaniem i troską całe to przedsięwzięcie.

- Ten wieczór zapisze się w historii Wieliczki i powiatu. Pałac jest kolejną perłą miasta. Zabytek będzie miejscem otwartym dla mieszkańców, bo to nasze dziedzictwo - zakończył starosta Jacek Juszkiewicz.

Renowacja pałacu od samego początku obywała się pod nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie. W porozumieniu z konserwatorem powołano komisję konserwatorską, która wypracowywała najlepsze dla tej inwestycji rozwiązania. Przypomniał o tym Jacek Chrząszczewski, który wyliczył najważniejsze „zalety” Pałacu Przychockich, w tym sklepienie w piwnicy, polichromie na piętrze czy mansardowy dach. - Rzadko się zdarza, by można było przywrócić zabytkowi jego historyczną formę. W Wieliczce to się udało, mimo że nie było łatwo o kompromis pomiędzy działaniami konserwatorskimi, i potrzebami użytkowymi, a więc funkcją, jaką będzie pełnił teraz pałac - powiedział podczas „Wieczoru” Jacek Chrząszczewski.

- Dziękuję, że Wieliczka ma znowu piękny pałac. Można się w nim zakochać – powiedział tuż przed symbolicznym otwarciem drzwi Pałacu Przychockich burmistrz Wieliczki Artur Kozioł.

W uroczystości otwarcia nowej siedziby Starostwa Powiatowego w Wieliczce wzięło udział około 800 osób. Miały one okazję wysłuchać koncertu zespołu Żuki, zwiedzić zabytkowe pomieszczenia obiektu, a także skosztować tradycyjnego polskiego bigosu. Oprawę muzyczną drugiej części wydarzenia zapewniła kapela Zespołu Regionalnego Mietniowiacy.  

Oficjalnie nowa siedziba Starostwa Powiatowego w Wieliczce w Rynku Górnym 2 rozpocznie funkcjonowanie od 1 września 2018 roku. Zostaną do niej przeniesione wydziały edukacji, funduszy europejskich i inwestycji, biuro promocji oraz powiatowy rzecznik konsumentów. Będzie to także miejsce dla Zarządu i Rady Powiatu Wielickiego.

 

****

 

Pałac Przychockich w Wieliczce wzniesiono około 1784 roku w południowej pierzei Rynku Górnego. Pałac zbudował Kazimierz Przychocki, zarządzający wówczas dobrami w ziemi wielickiej i prowadzący dochodowy handel solą. Przy budowie pałacu wykorzystano pozostałości piwnic trzech dawnych domów z XV i XVI wieku, z których środkowy był dawnym ratuszem miejskim, spalonych podczas pożaru miasta w roku 1776.Pałac wybudowano w stylu późnobarokowym.

W 1819 roku właścicielem budynku zostały Saliny Wielickie, a pałac częściowo przebudowano na potrzeby biura i mieszkania Dyrekcji Sprzedaży Soli, wprowadzając klasycystyczny detal na fasadzie.

24 lutego 1846 roku przed pałace działacz patriotyczny Edward Dembowski wygłosił manifest do mieszkańców i górników wielickich zachęcając ich do udziału w rozpoczętym właśnie Powstaniu Krakowskim. Wydarzenie to jest upamiętnione tablicą na fasadzie pałacu.

W 1877 roku Wieliczkę nawiedziła znowu klęska pożaru, podczas którego pałac uległ zniszczeniu i nastąpiła wówczas wymiana terenów miasta z kopalnią soli, w wyniku czego właścicielem zrujnowanego pałacu zostało miasto Wieliczka.

Pałac został przebudowany na szkołę żeńską, zmieniono jego dach z mansardowego na płaski czterospadowy, a zewnętrzną dwuramienną klatkę schodową na prostą jednobiegunową. Kolejne przebudowy nastąpiły w latach 1914 i 1966. W czasie prac rewitalizacyjnych w 2010 roku odtworzono pierwotny układ reprezentacyjny schodów zewnętrznych pałacu.

Budynek przez lata pełnił funkcje edukacyjne m.in. jako siedziba Gimnazjum im. Jana Matejki oraz siedziba Liceum Ekonomicznego w ramach Zespołu Szkół Zawodowych im. Edwarda Dembowskiego w Wieliczce.

W 2014 roku Zespół Szkół Zawodowych został przeniesiony do Kampusu Wielickiego. W latach 2015-2015 Powiat Wielicki przeprowadził szereg robót budowlanych oraz prac konserwatorskich i restauratorskich w celu przywrócenia pierwotnej, zabytkowej formy Pałacu Przychockich. Staraniem Zarządu Powiatu Wielickiego budynek wraz otoczeniem zostało gruntownie odrestaurowany. Od 1 września 2018 roku będzie stanowił główną siedzibę Starostwa Powiatowego w Wieliczce.

Pałac Przychockich został wpisany do rejestru zabytków pod numerem A-533 na podstawie decyzji OZ-IV-27/86 z dnia 13 maja 1986 roku. 27 marca 2009 roku nadano mu nowy numer rejestru A-531/M zabytków województwa małopolskiego.

 

 

(BP)

Ilość zdjęć w galerii: 40
Podziel się:
Zobacz więcej
MENU